Η περίοδος των γιορτών είναι αδιαμφησβήτητα και η πιο καταναλωτική περίοδος του χρόνου. Πολλοί γονείς μάλιστα παραπονιούνται πως τα παιδιά τους ζητούν πολλά δώρα, είναι πολύ απαιτητικά και οι ίδιοι δυσκολεύονται να πουν όχι. Άλλες φορές παρόλο που τα παιδιά δεν ζητούν πολλά, οι γονείς παρασύρονται σε μια προσπάθεια να τα ευχαριστήσουν, να τους προφέρουν χαρά, να τους δώσουν αυτά που οι ίδιοι στερήθηκαν ή να αναπληρώσουν άλλες ελλείψεις του γονεϊκού τους ρόλου.
Αμερικανική έρευνα έδειξε πως σχεδόν οι μισοί γονείς (48% του δείγματος) αγοράζουν στα παιδιά τους όσα δώρα ζητήσουν για τα Χριστούγεννα, ανεξαρτήτως κόστους, καταλήγοντας μάλιστα να δανείζονται χρήματα προκειμένου να μην στερήσουν στα παιδιά τους κάτι από αυτά που θέλουν. Αυτά τα αποτελέσματα δεν αποτελούν μια μακρινή, ξένη εικόνα. Είναι πολύ κοντά στην δική μας πραγματικότητα, τους δικούς μας χειρισμούς ως γονείς στη σύγχρονη Κυπριακή κοινωνία.
Τι μαθαίνουμε όμως στα παιδιά μας όταν φτάνουμε σε τέτοιες υπερβολές; Τους δίνουμε μόνο χαρά ή επηρεάζουμε τις μελλοντικές συμπεριφορές τους με τρόπους που θα δυσκολεύουν την ζωή τους ως αυριανοί ενήλικες; Η παραπάνω έρευνα συσχετίζει την οικονομική κακοδιαχείριση των γονέων με την δυσκολία των παιδιών να αναπτύξουν καλές συνήθειες σχετικά με την δική τους οικονομική διαχείριση και την δυσκολία να αποταμιεύσουν.
Μια βασική πτυχή της οικονομικής διαχείρισης που χρειάζεται να αναπτυχθεί είναι η δεξιότητα να κατατάσσει κανείς τις ανάγκες του με βάση τις προτεραιότητές του και να επιλέγει τι είναι περισσότερο σημαντικό, τι μπορεί να περιμένει και τι είναι περιττό. Αν ένα παιδί μάθει πως μπορεί να τα έχει όλα, αυτόματα χάνει την ευκαιρία να εξασκήσει αυτή την ιδεξιότητα, δεν χρειάζεται να βάλει προτεραιότητες, να επιλέξει και να επικοινωνήσει τις επιλογές αυτές στους γονείς του.
Επιπλέον τα παιδιά που δεν έρχονται αντιμέτωπα με την μη ικανοποίηση κάποιων επιθυμιών τους, δεν μαθαίνουν να διαχειρίζονται την απογοήτευση και την ματαίωση με αποτέλεσμα, μεγαλώνοντας, να αναπτύσσουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες και να δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις πραγματικές συνθήκες της ζωής. Αυτό δημιουργεί ενήλικες με περιορισμένα αποθέματα οικονομικής διαχείρισης, ενώ και στο σύνολο της ζωής τους πιστεύουν πως τους αξίζει να τα έχουν όλα και δυσκολεύονται να προσαρμοστούν όταν «δεν γίνεται το δικό τους».
Θα μου πείτε «μα καλά, όλα αυτά θα συμβούν επειδή πήρα στο παιδί μου και τα 3 δώρα που μου ζήτησε;». Δυστυχώς ο τρόπος που διαχειριζόμαστε τα θέλω των παιδιών μας τις γιορτές δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας των καθημερινών μας πρακτικών.
Ιδανικά η οικονομική πραγματικότητα μιας οικογένειας θα πρέπει να επικοινωνείτε ανοιχτά ανάμεσα στα μέλη της. Φυσικά δεν χρειάζονται περιττές ή δραματικές πληροφορίες που θα προκαλέσουν άγχος στα παιδιά για μια κατάσταση που δεν μπορούν να ελέγξουν, επιτρέπεται όμως να πούμε πως τα χρήματά μας είναι περιορισμένα ή προορισμένα για κάλυψη άλλων αναγκών. Ακόμα και στην περίπτωση που δεν υπάρχει οικονομική στενότητα μπορούμε να μιλήσουμε με τα παιδιά μας, να συζητήσουμε τις λίστες των δώρων τους, τι αποτελεί ανάγκη, τι αποτελεί επιθυμία, τι είναι πιο σημαντικό και τι μπορεί να περιμένει.
Καλές γιορτές!
Θέκλα Βασιλείου
Θέκλα Βασιλείου 