Ο σεξουαλικός κύκλος ή κύκλος της σεξουαλικής απόκρισης αναφέρεται στην ακολουθία των σωματικών και ψυχοσυναισθηματικών αλλαγών που συμβαίνουν όταν ένα άτομο συμμετέχει σε σεξουαλική δραστηριότητα ή έχει σεξουαλικό ερεθισμό. Περιγράφηκε αρχικά από τους Masters & Jonson τη δεκαετία του 1960, προσανατολισμένος περισσότερο στις σωματικές αλλαγές και αφορούσε 4 στάδια: τη διέγερση, το πλατό, τον οργασμό και τη χαλάρωση. Σήμερα συμπεριλαμβάνει και την επιθυμία που είναι το πρώτο στάδιο του κύκλου αφού, εκ των πραγμάτων, το πρώτο βήμα ξεκινά πάντα από την ψυχική εμπλοκή, το θέλω. Ο σεξουαλικό κύκλος περιγράφει τις λειτουργίες τόσο του άνδρα όσο και της γυναίκας, παρόλο που υπάρχουν σαφείς διαφορές ως προς το πώς το βιώνει ο καθένας.
Η επιθυμία είναι το πρώτο στάδιο του σεξουαλικού κύκλου όπου οι αισθήσεις ξυπνούν σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο, προετοιμάζοντας το σώμα μας για την επόμενη φάση που είναι η διέγερση. Αφορά κυρίως το «σε θέλω» με ότι αυτό περιλαμβάνει, το τι θέλω να σου κάνω και τι θέλω να μου κάνεις, τα ερωτικά σενάρια που δημιουργώ, το πώς το φαντασιώνομαι. Ουσιαστικά αφορά την διάθεση να εμπλακεί κανείς σεξουαλικά με έναν άλλον άνθρωπο.
Κατά το στάδιο της διέγερσης, το σώμα προετοιμάζεται για την ολοκλήρωση της επαφής με έντονες σωματικές αλλαγές. Υπάρχει αυξημένη αιματική ροή προς τα γεννητικά όργανα που προκαλεί τη διόγκωση της κλειτορίδας και του πέους. Ο κόλπος διαστέλλεται και λιπαίνεται, το στήθος και οι όρχεις διογκώνονται, οι θηλές σκληραίνουν και αλλάζει το χρώμα τους, αυξάνεται ο καρδιακός παλμός και ο ρυθμός της αναπνοής, υπάρχει εφίδρωση και ερυθρότητα του δέρματος, ενώ διόγκωση και ερυθρότητα παρατηρείται και στα χείλη του αιδοίου.
Το πλατό είναι το στάδιο ακριβώς πριν τον οργασμό, ένα βήμα πριν την κορύφωση, όπου οι αλλαγές της φάσης της διέγερσης γίνονται ακόμα πιο έντονες. Το πλατό είναι καθοριστικό για τη γυναικεία κορύφωση, ενώ για τον άνδρα δεν φαίνεται να είναι εξίσου σημαντικό. Αυτό σημαίνει πως ο άνδρας πρέπει να προετοιμάσει την σύντροφο επαρκώς, με δική του συμμετοχή, χρόνο και παιχνίδι.
Ο οργασμός είναι η τέταρτη και πιο σύντομη φάση του σεξουαλικού κύκλου αφού η διάρκειά της περιορίζεται σε μερικά δευτερόλεπτα. Για τη γυναίκα σε αυτό το στάδιο συνεχίζει η σεξουαλική διέγερση, με περεταίρω κολπική εφύγρανση και διόγκωση των έξω γεννητικών οργάνων. Ο οργασμός έρχεται μέσα από ακούσιες μυϊκές συσπάσεις του κόλπου και της μήτρας και με την απελευθέρωση όλης της συσσωρευμένης έντασης, ψυχικής και σωματικής. Στον άνδρα ο οργασμός χαρακτηρίζεται από την εκσπερμάτιση, με συσπάσεις της ουρήθρας, των μυών γύρω από τη βάση του πέους και του πρωκτικού δακτυλίου, σηματοδοτώντας την κορύφωσή του εκφορτιστικά και ηδονιστικά.
Το τελευταίο στάδιο του σεξουαλικού κύκλου, η ηρεμία, αφορά στο κλείσιμο της σεξουαλικής επαφής, όπου οι σωματικές λειτουργίες επανέρχονται στην προηγούμενη κατάσταση, οι μύες χαλαρώνουν, φέρνοντας και το αίσθημα της ψυχικής ηρεμίας. Τα συναισθήματα της ευχαρίστησης, της ικανοποίησης και της συντροφικότητας επικρατούν.
Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζουμε το σεξουαλικό κύκλο;
Συχνά η άγνοια και η παραπληροφόρηση για τα θέματα που αφορούν τη σεξουαλική μας λειτουργία ή εκείνη του άλλο φύλλου, μας κλειδώνουν και μας προκαλούν δυσκολίες. Οι διαφορές ανάμεσα στην ανδρική και τη γυναικεία σεξουαλική απόκριση είναι σημαντικές. Εάν οι δύο σύντροφοι δεν είναι ενήμεροι για αυτές, είναι πολύ εύκολο να οδηγηθούν σε παρεξηγήσεις, υπερβολικές απαιτήσεις, ματαιωμένες προσδοκίες, θυμό, απογοήτευση ή ακόμα και στο σεξουαλικό πρόβλημα. Η ποιότητα της σεξουαλικής ζωής συχνά προϋποθέτει την γνώση αναφορικά με το πως λειτουργεί το σώμα μου αλλά και το σώμα του συντρόφου μου.
Ποιες είναι οι διαφορές στα πρώτα στάδια του κύκλου;
Ο άνδρας περνά άμεσα από τη φάση της επιθυμίας στη φάση της διέγερσης ενώ η γυναίκα χρειάζεται πολύ περισσότερο χρόνο να εναρμονίσει το ψυχικό της θέλω με την σωματική απόκριση. Για το λόγο αυτό, η γυναίκα χρειάζεται το σεξουαλικό παιχνίδι και ο άντρας χρειάζεται να της αφιερώσει τα χάδια του προκειμένου και εκείνη να μπορέσει να συμμετέχει ολοκληρωτικά στην επαφή.
Με το τέλος της επαφής τα δύο φύλα αντιδρούν διαφορετικά;
Υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση στο κλείσιμο της σεξουαλικής πράξης. Ο άνδρας «παγώνει» γρήγορα, θέλει να χαλαρώσει και κάποιες φορές φαίνεται να ξεχνάει πως εκείνη είναι ακόμα δίπλα του. Για τη γυναίκα από την άλλη, είναι μια βαθιά συναισθηματική στιγμή που νιώθει την ανάγκη να «χαθεί» στην αγκαλιά του συντρόφου της και να βιώσει την αναγνώριση από εκείνον. Η γυναίκα παρομοιάζεται με πολλά κεριά που θέλουν χρόνο για να ανάψουν και να σβήσουν ενώ ο άνδρας σαν ένας διακόπτης που ανάβει αλλά και σβήνει πολύ γρήγορα.
Πόσο σύντομα μπορούν να εμπλακούν οι σύντροφοι σε επόμενη επαφή;
Ο άνδρας μετά την εκσπερμάτιση περνάει μια φάση που ονομάζεται ανερέθιστη περίοδος που μπορεί να διαρκέσει από μερικά λεπτά μέχρι και κάποιες ώρες. Κατά τη περίοδο αυτή δεν μπορεί να εμπλακεί σε επόμενη επαφή αφού δεν μπορεί να ανταποκριθεί στυτικά. Ο χρόνος αυτός προσδιορίζεται από παράγοντες όπως η ηλικία του αλλά και ο πόθος για την παρτενέρ του. Αντίστοιχη περίοδος για τη γυναίκα δεν υπάρχει και εφόσον ο σύντροφός της συνεχίζει να την ερεθίζει μετά τον οργασμό της, μπορεί άμεσα να εμπλακεί σε επόμενη σεξουαλική διέγερση. Για τον λόγο αυτό, η γυναίκα έχει την ικανότητα των πολλαπλών οργασμών, χωρίς όμως να σημαίνει πως είναι προαπαιτούμενοι ή απαραίτητοι.
Και ο ταυτόχρονος οργασμός;
Ακριβώς επειδή οι δύο σύντροφοι έχουν διαφορετικό χρόνο απόκρισης, αντιλαμβανόμαστε πως είναι δύσκολο να συγχρονιστούν. Αυτό σημαίνει πως ο ταυτόχρονος οργασμός δεν είναι το ζητούμενο, ούτε και είναι ενδεικτικός της ποιότητας της επαφής ή της ψυχικής ένωσης των συντρόφων. Κάποιες φορές μπορεί να τύχει αλλά αν το ζευγάρι αρχίσει να τον «κυνηγά» ή να τον θεωρεί προϋπόθεση της «καλής» επαφής, πολύ πιθανόν να παγιδευτεί σε μια διαδικασία που θα κοστίσει στην σεξουαλική του έκφραση.
Θέκλα Βασιλείου
Θέκλα Βασιλείου 