«Έχω μια κόρη τριών ετών. Εδώ και μερικούς μήνες την βλέπω να τρίβεται στα έπιπλα, στις γωνίες του καναπέ, αναψοκοκκινίζει και φαίνεται να της αρέσει…
Νομίζω ότι αυνανίζεται. Δεν ξέρω πώς να αντιδράσω… Ο σύζυγός μου θυμώνει και της φωνάζει. Καμιά φορά γίνεται μπροστά σε καλεσμένους και μου προκαλεί φοβερή αμηχανία. Ανησυχώ! Αν ξεκίνησε από τώρα να κάνει τέτοια πράγματα τί θα κάνει όταν μεγαλώσει;»
Θα πρέπει να αντιληφθούμε πως τα περισσότερα παιδιά (αγόρια και κορίτσια) αυνανίζονται, μια συνήθεια απόλυτα φυσιολογική που αναπτύσσεται μόλις το παιδί ανακαλύψει την ηδονή που συνοδεύει το άγγιγμα των γεννητικών οργάνων. Ήδη από τον πρώτο χρόνο της ζωής του, το νήπιο, προσπαθεί να προσδιορίσει την εικόνα του εαυτού του ακουμπώντας τη κοιλιά του, πιάνοντας τις πατούσες του, βάζοντας το χέρι στο στόμα… Μέσα από το παιχνίδι της ανακάλυψης μοιραία θα ακουμπήσει και τα γεννητικά του όργανα, πράξη που του προσφέρει απόλαυση, με αποτέλεσμα να την επαναλαμβάνει. Το ίδιο συμβαίνει καιόταν πιπιλά το δάκτυλό του ή όταν τρώει κάτι που του αρέσει. Μάλιστα για το παιδί, το άγγιγμα τον γεννητικών οργάνων είναι ακριβώς σαν να ακουμπά το πόδι του ή το κεφάλι του, χωρίς κάποια «πονηρή» σκέψη πίσω από αυτό. Είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε πως δεν έχει την έννοια του αυνανισμού στους εφήβους ή στους ενήλικες. Κατ’ ακρίβεια δεν έχει καμία σεξουαλική έννοια σε ένα παιδί δύο ή τριών ετών, δεν πρόκειται για μια οργανωμένη και συνειδητή σεξουαλική πρακτική.Ο παιδικός αυνανισμός είναι απόλυτα φυσιολογικός και δεν προκαλεί καμία σωματική ή πνευματική δυσλειτουργία στο παιδί. Αντίθετα, το βοηθά να εξερευνήσει και να μάθει το σώμα του, προετοιμάζοντάς το για τα επόμενα εξελικτικά στάδια.
Οι περισσότεροι γονείς αντιδρούν με αμηχανία, άλλοι με φωνές, μάλωμα ή ακόμα και ξύλο μπροστά στην εικόνα του νηπίου που αυνανίζεται. Συνήθως ο λόγος που οι γονείς αντιδρούν έχει να κάνει με την προσωπική τους ηθική, τις θρησκευτικές αρχές, του μύθους και την παραπληροφόρηση, την ενοχοποίηση της δικής τους σεξουαλικότητας. Η πεποίθηση πως αυνανισμός είναι ντροπή, ανηθικότητα και αμαρτία, σίγουρα δημιουργεί στο γονέα αρνητικά συναισθήματα και την ανάγκη να κάνει ότι μπορεί για να καταστείλει ή να εξαλείψει τη «προβληματική» συμπεριφορά. Οι γονείς συχνά αντιδρούν με τρόπο υπερβολικό και από φόβο μήπως ο αυνανισμός προκαλέσει στα παιδιά κάποιο σεξουαλικό ή νοητικό πρόβλημα. Ξεχνάμε όμως πως η ενοχοποίηση της παιδικής σεξουαλικότητας είναι εκείνη που πιθανόν να προκαλέσει προβλήματα στην πορεία της ζωής. Θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι οι θεωρίες που υποστηρίζουν πως εξαιτίας του αυνανισμού το παιδί θα τυφλωθεί ή θα αποχαυνωθεί δεν έχουν καμία επιστημονική βάση. Ούτε βέβαια και ο φόβος πως το παιδί μεγαλώνοντας θα είναι υπερσεξουαλικό ή έκφυλο.
Είναι σημαντικό να μην ενοχοποιηθεί το παιδί και κυρίως να μην πάρει το μήνυμα πως κάνει κάτι κακό ή πως δεν πρέπει να ακουμπάει τα γεννητικά του όργανα ή πως τα γεννητικά του όργανα είναι «βρώμικα». Εάν γίνεται σε κοινόχρηστο χώρο μπορείτε να του αποσπάσετε τη προσοχή προτείνοντας μια άλλη δραστηριότητα που το ευχαριστεί, για παράδειγμα «έλα να ζωγραφίσουμε», «έλα να βοηθήσεις τη μαμά». Εάν ο αυνανισμός λαμβάνει χώρα στο δωμάτιο του παιδιού, τότε καλό είναι να μην το ενοχλήσετε. Ο αυνανισμός μπορεί να είναι μια αβλαβής και χρήσιμη διαδικασία για την ψυχοσεξουαλική εξέλιξη του παιδιού αλλά χρειάζεται οριοθέτηση, με άλλα λόγια πρέπει να γίνεται στον προσωπικό χώρο του παιδιού και φυσικά χωρίς τη παρουσία άλλων.
Πέρα από την ενοχοποίηση, μια υπερβολική αντίδραση από την πλευρά σας, ίσως ερμηνευθεί από το παιδί ως ένας τρόπος για να σας κάνει να ασχολείστεπερισσότερο μαζί του και να αρχίσει να το χρησιμοποιεί προκειμένου να τραβήξειτη προσοχή σας. Γενικά η έντονη και αρνητική αντίδραση από την πλευρά των γονέων δεν αποδίδει.
Θα είχε αξία λοιπόν, να μην δοθεί μεγάλη έμφαση στον αυνανισμό αφού μπορεί να στείλετε στο παιδί τα λάθος μηνύματα. Τις περισσότερες φορές, η συνήθεια αυτή υποχωρεί όταν το παιδί μπει στη προσχολική ηλικία, περίπου 5-6 ετών. Στις περιπτώσεις που συνεχίζει μετά το πέραςτης ηλικίας αυτής, ενδεχομένως να υποδηλώνει την ύπαρξη ψυχοπιεστικών γεγονότων στη ζωή του παιδιού που το υποχρεώνουν να βρίσκει ανακούφιση μέσα από την καταναγκαστική πια συνήθεια. Καυγάδες και φωνές στο σπίτι, προβλήματα στο σχολείο, μοναξιά, έντονα αυστηρό και καταπιεστικό περιβάλλον είναι τα ζητήματα που θα πρέπει να διερευνήσουν οι γονείς.
Θέκλα Βασιλείου
Θέκλα Βασιλείου 